De bravoure is weer terug bij Joost Luiten

Joost Luiten kende een voortvarende start van het seizoen. Zijn twee derde plaatsen in Thailand en India vormen het tastbare bewijs van zijn terugkeer in de top van de DP World Tour. Maar meer nog dan dat zit de verandering vooral in Joost Luiten zelf. De bravoure is terug. Iedereen weet: dan is Joost Luiten op z’n best. Hij laat dat ook meteen weer zien in Zuid-Afrika met de tweede albatross in zijn professionele loopbaan én opnieuw een klassering in de top tien.

Met een lach op het gezicht schuift Joost Luiten aan. Praten met de media heeft hij – bijna – nooit erg gevonden, en nu al helemaal niet. Want wat er ook te melden valt over de beste golfer van Nederland, het is allemaal alleen maar positief. En dat is heel wat anders dan de geluiden die afgelopen zomer klonken nadat Luiten een maandenlange onderbreking invoerde om zichzelf de tijd te geven mentaal te herstellen van wat hij zelf omschreef als een ’golf-burnout’.

Nee, dan zien we liever de Joost Luiten die nu voor ons zit. Een lach, beetje dollen, nooit om een woordje verlegen. De oude Joost, moet hij zelf ook erkennen. En die oude Joost maakte aan alle twijfels meteen in dit seizoen al een einde. ,,Je wilt natuurlijk altijd goed beginnen, maar ik kom echt uit een moeilijke periode, en dan is dit helemaal fijn. Vorig jaar heb ik die oude Joost ook bij vlagen al gezien, maar nu is het lekker twee keer echt mee te doen voor de overwinning. En ook twee weken op rij, wat aangeeft dat het ook geen geluk is. Dan heb je gewoon heel solide spel laten zien, en daarom ben ik daar ook heel blij mee.’’

Ook in de baan voelde hij zichzelf weer als vanouds, vervolgt Luiten. ,,Hoe constant ik speelde, hoe makkelijk ik speelde. En dan was het voor mijn gevoel nog niet eens super. Maar er is gewoon geen zwak onderdeel meer in mijn spel en dat is het grote verschil met een jaar geleden.’’ Destijds worstelde hij enorm met zijn chippen. ,,Dat liep door mijn hele spel heen en dan wordt het gewoon moeilijk te presteren. Nu je ziet dat dat onderdeel weer op niveau is, of in ieder geval goed genoeg, en dan zie je ook meteen dat je daarmee de stress van de rest van je spel afhaalt.’’

Macht

Dat chippen vormde een probleem dat Joost Luiten volledig in zijn macht had. Altijd en overal probeerde hij wanhopig de oplossing te vinden, het gevoel terug te krijgen. ,,Het nam mijn hele leven over’’, verzucht hij. Het ging zó in zijn hoofd zitten dat hij regelmatig midden in de nacht wakker werd en vervolgens op de hotelkamer stond te chippen. ,,Op het bed, op het kleed, tegen de gordijnen, of weet ik veel hoe. Bizar. En ik bleef maar spelen, waardoor ik in een patroon belandde dat zich enkel nog maar versterkte. Als je dan hier het KLM Open speelt, na de eerste dag aan de leiding gaat en het vervolgens weer verkloot, ja, dat vreet aan je. Dat kon echt niet langer zo doorgaan, anders was ik van het dak gesprongen.’’

Hij moest weg uit die spiraal, besefte Luiten. ,,Die tijd weg van de baan had ik nodig om alles weer op de rit te krijgen.’’ Hij schroomde niet hulp in te schakelen. Een psycholoog hielp hem weer de juiste kant op. Daarbij hielp het dat het privé juist allemaal lekker liep in zijn leven, waar Luiten in augustus ook nog trouwde met Melanie. ,,Dat was ook het frustrerende. Buiten de baan had ik het super naar mijn zin en alles op orde. Bij veel spelers zijn problemen privé juist vaak de oorzaak van problemen in de baan, maar dat had ik niet. Het was bij mij echt andersom.’’

Oplossing

Uiteindelijk kreeg Luiten het lek boven. En het hielp behoorlijk dat er ook een oplossing werd gevonden voor zijn probleem met het chippen. Luiten chipt nu met zijn linkerhand boven. ,,Ik was zó met dat chippen bezig, legde er zóveel druk op, dat ik daarmee mijn brein steeds meer belastte. Tot het moment dat mijn brein het welletjes vond en het elke keer nét voordat ik de bal raakte paniek was. Een error.’’ Om daaruit te komen was een radicale verandering nodig. Met links boven chippen dus. ,,Dat is een nieuw signaal voor mijn hersenen, iets wat ze nog niet kennen. Ik train nu dus niet in dat overbelaste deel, maar in het nog lerende deel van mijn brein. Ik gebruik mijn hersenen weer alsof ik als kind iets nieuws moest leren. En dan zie je dat dat werkt.’’

Maar het mentale herstel was meer dan dat alleen. Eigenlijk koos Luiten in veel opzichten voor een frisse herstart. ,,Ik heb zaken eens op een rijtje gezet, met als eerste de vraag of nik nog wel door wilde. Dat wilde ik, maar niet zoals het ging. Dan moet het roer om. Ik ben naar een andere coach gegaan, wat heel verfrissend was, en ik ga nu wel met een andere mindset de baan in.’’ Hij kon, vervolgt Luiten, het nooit van zichzelf accepteren als hij niet goed speelde. ,,Dan kwam de stoom uit mijn oren. Heb ik altijd gehad. In de jeugd moest ik al altijd de beste zijn, altijd goed spelen. Maar nu ik wat ouder word, besef ik meer dat dat erbij hoort in deze sport. Slecht spelen zal nooit leuk zijn, maar ik kan wel beter accepteren dat het niet áltijd goed kan zijn.’’

Prikkel

En hij brak dus met Phil Allen, de coach met wie hij al twee decennia samenwerkte. Niet makkelijk, stelt Luiten. ,,Dat was gewoon lastig, maar het was wel een keuze die nodig was. Niet om Phil af te zeiken, maar soms heb je even gewoon een nieuwe prikkel nodig, nieuwe inzichten. Als je al zó lang met iemand werkt, kan ik zelf blind worden voor dat ik doe, maar hij misschien ook. Dan is het goed er eens met een nieuw paar ogen naar te kijken, met een frisse blik van iemand die dingen ziet die je zelf al niet meer ziet.’’ Maar dat besluit over te stappen naar Jamie Gough bracht ook twijfels mee. ,,Iets anders doen hoeft niet altijd een verbetering te zijn hè. Daar zit dus ook wat onzekerheid in. Maar het is wel fijn dat ik nu de bevestiging krijg door mijn resultaten, en dat je ook zelf ziet en voelt dat de controle over de bal en over de balvlucht weer veel beter is.’’

En zo staat er eigenlijk misschien eerder een ’nieuwe Joost’ dan de oude Joost. Hoe dan ook, nadat hij voor dit seizoen nog een beroep moest doen op zijn positie op de Career Money List om een kaart te bemachtigen, is dat nu al voor 2024 geen probleem meer. Zijn klinkende resultaten brengen Luiten al ruim in de top twintig van de ranking, en dat geeft rust. ,,De druk om mijn kaart te moeten behouden, is nu al weg. Ik kan weer omhoog kijken. Natuurlijk geeft dat ontspanning en vertrouwen. Ik moet ook zeggen dat ik niet snel trots ben op mezelf, maar na die eerste derde plek was ik dat echt wel. Trots dat ik gewoon vier dagen goed was, waar ik de laatste jaren toch vaak een dag top was en dan wegzakte of twee dagen goed en dan weer een slechte dag waardoor je niet in die top tien eindigde. Dit was voor mij weer voor het eerst dat ik vier dagen lang erbij zat en erbij ben gebleven. Als je dat kan, gaat het vanzelf ook weer een keer jouw kant op vallen.’’

Overwinning

Dat voelde op zich al als een overwinning, geeft hij toe. Een overwinning op zichzelf vooral. ,,Tuurlijk. Kijk, ik heb altijd geweten dat ik het kon. Daarom vrat het zo aan mij dat het niet lukte. Als ik weet dat ik niet meer kan winnen, dan stop ik ermee. Maar ik wist wat het probleem was, ik wist dat alleen dát me tegenhield, want de rest van mijn onderdelen is nog steeds van Europees niveau of zelfs van wereldniveau. Als ik gewoon was blijven spelen, had ik echt mijn kaart wel gehouden. Maar dan had ik niet gestaan waar ik nu ben. Er drie maanden tussenuit gaan is misschien wel de belangrijkste beslissing geweest die ik als speler ooit heb genomen. Want stap er maar eens uit als je niet geblesseerd bent. Maar in feite was dit ook een blessure.’’

Wie denkt dat de meer relativerende Luiten nu de lat wat minder hoog legt, komt bedrogen uit. Hij kan het, zegt hij, alleen nu wel accepteren als hij een weekje wat slechter speelt. ,,Maar ik wil nog steeds toernooien winnen, wil nog steeds die top vijftig van de wereld in, de Ryder Cup spelen en een kaart voor PGA Tour halen. Dat zit in mij, en dat heb ook nodig. Ik kan niet spelen, niet presteren zonder dat de lat hoog ligt. Het verschil is dat ik die doelen nu weer met vertrouwen kan uitspreken omdat ik weet dat ze realistisch zijn.’’